Koers kiezen: vijf uitdagingen voor een duurzame Publieke Omroep
Het medialandschap en de Nederlandse samenleving zijn snel en ingrijpend veranderd. De Publieke Omroep staat voor de opgave om mee te veranderen zodat ze haar taak kan blijven vervullen. In opdracht van het ministerie OCW heeft AEF een toekomstverkenning voor de landelijke Publieke Omroep uitgevoerd. Het doel was om bouwstenen te identificeren voor strategische besluitvorming: de politiek en de omroep moeten koers kiezen!
Meer over koers kiezen
Het medialandschap en mediagebruik zijn sterk veranderd. Kijken en luisteren doen we steeds meer online. De publieke omroep heeft te maken met nieuwe, grote en vaak internationale concurrenten als Netflix en Podimo. Tegelijkertijd verandert ook de Nederlandse samenleving. Het is nog maar de vraag in hoeverre omroepverenigingen als KRO-NCRV, BNNVARA en de EO een afspiegeling vormen van het Nederland van nu en voldoende relevant zijn voor álle Nederlanders. Ook zijn er steeds grotere zorgen rondom desinformatie en de effecten van digitale media op nieuwsvoorziening en het publieke debat.
AEF heeft daarom een uitgebreid onderzoek uitgevoerd waarin we veel bronnen lazen over de ontwikkelingen in het medialandschap en de samenleving. We spraken ook met veel experts op deze onderwerpen en interviewden medewerkers van de NPO, de omroepen en commerciële mediaorganisaties. We konden hierbij putten uit de grote ervaring in het omroepenlandschap van AEF-adviseurs Maarten van Poelgeest en Walter Etty, die beiden jaren betrokken zijn geweest bij het omroepbestel.
AEF heeft onderzoek gedaan naar de trends in het medialandschap en destilleerde drie hoofdtrends (deze vind je terug in deze samenvatting) waartoe de Publieke Omroep zich moet verhouden. We analyseerden de sterktes en zwaktes van, en de kansen en bedreigingen voor de Publieke Omroep voor deze trends. Op basis daarvan zien we vijf belangrijke uitdagingen waarop koers gekozen moet worden.
- Organisatie - Past de organisatie van de publieke omroep nog wel in een moderne context waarin wendbaarheid belangrijker is dan ooit?
- Sturing - Hoe kan de sturing vanuit het ministerie duidelijker, maar met meer ruimte voor autonomie van de publieke omroep zelf?
- Aanscherpen van de opdracht - Wat wordt nu precies van de publieke omroep verwacht? Moet de publieke omroep meer doen aan verbinden en mensen samenbrengen? Is amusement belangrijk? En hoe wordt vorm gegeven aan een blijvend stevige nieuwsdienst?
- Breed bereik - Hoe behoudt de publieke omroep haar brede bereik in een moderne samenleving en een digitaal medialandschap?
- Maatschappelijk verankering - Hoe zorgt de publieke omroep voor maatschappelijke verankering nu de omroepen steeds minder automatisch die functie hebben?
De vijf uitdagingen zijn verder uitgewerkt in de samenvatting.
AEF heeft een rapport opgeleverd wat aanzet tot een discussie over deze vijf cruciale vragen en geeft een duidelijke boodschap aan de politiek en de publieke omroep: niet kiezen en uitstellen is ook kiezen, met het gevaar dat de omroep haar nog steeds sterke positie (een breed aanbod met hoge kwaliteit en een relatief breed bereik) kwijtraakt.
Het rapport is meegestuurd met de Mediabegrotingsbrief van het Ministerie van OCW voor het Wetgevingsoverleg Media in de 2e Kamer op 28 november 2022. Staatssecretaris Uslu liet in haar begeleidende brief weten dat ze inhoudelijk op het rapport in wil gaan op het moment dat het Adviescollege landelijke publieke omroep haar advies uitbrengt in de zomer van 2023.
Projectleider
